Stanisław Ferdynand Jugendfein, urodzony 26 stycznia 1896 roku w Krośnie, był znaczącą postacią w historii Polski jako inżynier mechanik oraz kapitan rezerwy łączności w Wojsku Polskim. Jego życie przypadło na burzliwe czasy, które wpłynęły na losy wielu ludzi.
Na skutek dramatycznych wydarzeń II wojny światowej, Stanisław stał się ofiara zbrodni katyńskiej, tragicznego epizodu, który dotknął wielu Polaków. Zmarł w 1940 roku na terenie Związku Radzieckiego, co pozostało bolesnym wspomnieniem dla jego bliskich oraz dla historii Polski.
Życiorys
Stanisław Jugendfein przyszedł na świat 26 stycznia 1896 roku w Krośnie jako syn Jana Kantego Jugendfeina, który był adwokatem, politykiem oraz burmistrzem tego miasta, oraz Klotyldy. W 1913 roku zdobył świadectwo dojrzałości w C. K. Szkole Realnej w Krośnie. Następnie rozpoczął studia techniczne na politechnice. Przed wybuchem I wojny światowej dołączył do Związku Strzeleckiego.
W trakcie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich, pełniąc służbę w I baterii artylerii 2 pułku piechoty, który był częścią II Brygady. W 1917 roku został adiutantem pułkownika Władysława Sikorskiego. Po incydencie w bitwie pod Rarańczą w lutym 1918 roku, kiedy to legioniści usiłowali przejść front, został aresztowany i trafił do obozów w Huszcie i Talaborfalvie. W czasie służby w legionach nosił stopień podchorążego.
Gdy Polska odzyskała niepodległość, w listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej, gdzie brał udział w obronie Lwowa oraz w walkach na obszarze Małopolski Wschodniej. W styczniu 1919 roku pełnił funkcję chorążego w sztabie pułkownika Henryka Minkiewicza. Wziął również udział w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie dowodził kompanią telegraficzną w Grupie Jazdy, a 1 czerwca 1919 roku awansował do rangi kapitana w korpusie oficerów rezerwowych łączności. W latach 1923 i 1924 był oficerem rezerwowym 3 pułku łączności w Grudziądzu. W 1934 roku był oficerem rezerwowym 5 batalionu telegraficznego w Krakowie, gdzie znajdował się w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Królewskiej Hucie.
Stanisław ukończył studia na politechnice, uzyskując tytuł inżyniera mechanika. W maju 1935 roku objął stanowisko kierownika zakładów przetwórczych w Chorzowie, działających w ramach koncernu „Wspólnota Interesów”. Przed 1937 rokiem piastował funkcję dyrektora warsztatów tegoż koncernu w Chorzowie. Po zniesieniu nadzoru sądowego w tych spółkach w styczniu 1937 roku, został mianowany jednym z prokurentów. W 1936 roku zaangażował się w działalność Huty „Piłsudski” w Królewskiej Hucie oraz w huty „Zgoda” w Świętochłowicach-Zgodzie. Objął również członkostwo w Polskim Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego, a od 1938 roku był członkiem katowickiego koła. Do 1939 roku pełnił funkcję inżyniera w Katowicach na ulicy Zamkowej 17.
Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, uczestniczył w kampanii wrześniowej jako kapitan w 5 batalionie telegraficznym. W tym czasie podjął pracę na Politechnice Lwowskiej. Po wkroczeniu ZSRR do Polski 17 września 1939 roku i wprowadzeniu okupacji sowieckiej, został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD w nocy 9/10 października 1939. Trafił do więzień Brygidki i Zamarstynowa.
Prawdopodobnie na wiosnę 1940 roku Stanisław Jugendfein został zamordowany przez NKWD w Kijowie, w obszarze okupowanym przez Sowietów. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej, opublikowanej w 1994 roku, gdzie wymieniony był na liście wywózkowej 55/4-20 jako Jugendfajn, z numerem 3366. Ofiary związane z tą częścią zbrodni katyńskiej zostały pochowane na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni, który został otwarty w 2012 roku.
Upamiętnienie
Stanisław Jugendfein jest pamiętany jako jeden z mieszkańców Krosna, którego historia została upamiętniona z powodu tragicznych wydarzeń okresu II wojny światowej. Jego nazwisko znalazło się wśród nazwisk tragicznie zmarłych mieszkańców Krosna i jego okolic, którzy zostali pomordowani w ramach zbrodni katyńskiej. Z okazji upamiętnienia, 17 września 2012 roku została odsłonięta tablica pamiątkowa w bazylice kolegiackiej Świętej Trójcy w Krośnie.
W 2014 roku, w Stulecie Wymarszu ku Wolności, na nagrobku jego ojca na Starym Cmentarzu w Krośnie, została ufundowana tablica z inskrypcją, która honoruje pamięć Stanisława Jugendfeina. To wyraz szacunku dla jego życia oraz dążenia do prawdy historycznej.
Przypisy
- Piotr Dymiński: Przypomniano krośnieńskie ofiary sowieckiej zbrodni. krosnocity.pl, 23.09.2012 r. [dostęp 21.07.2016 r.]
- Ofiary Katynia: lista nazwisk zabitych krośnian. krosno24.pl, 20.09.2012 r. [dostęp 21.07.2016 r.]
- Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994 r. s. 36. [dostęp 21.07.2016 r.]
- Sprawozdanie Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego za rok 1938. 1939 r., s. 21, 25, 37.
- Sprawozdanie Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego za rok 1937. 1938 r., s. 22, 35.
- Sprawozdanie Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego za rok 1936. 1937 r., s. 38.
- Gwiazdka dla biednych w hucie „Zgoda”. „Śląski Kurier Poranny”, s. 18, Nr 352 z 24.12.1936 r.
- Minister komunikacji w Katowicach. „Śląski Kurier Poranny”, s. 5, Nr 72 z 13.03.1936 r.
- Zmiany w „Wspólnocie Interesów”. „Gazeta Robotnicza”, s. 6, Nr 11 z 13.01.1937 r.
- Zmiana na stanowiskach w ciężkim przemyśle górnośląskim. „Gazeta Robotnicza”, s. 5, Nr 145 z 01.06.1935 r.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 699.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 175.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 878.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 891.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 137.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 973.
- Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Stanisław Jugendfein. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 21.07.2016 r.] [zarchiwizowane 04.02.2017 r.]
- Maria Magdalena Blombergowa. Uczeni polscy rozstrzelani w Katyniu, Charkowie i Twerze. „Analecta”, R. 9 Z. 2 (18), s. 58, 2000 r.
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Szkoły Realnej w Krośnie za rok szkolny 1913. Krosno: Fundusz Naukowy, 1913 r., s. 57.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Władysław Kasza | Tadeusz Kazalski | Józef Kwaciszewski | Tadeusz Kubit | Karol Zborowski | Jacek Bajger | Juliusz Ziemba | Żywisław Leliwa-Pilecki | Jan Niezgoda | Franciszek Płonka | Zbigniew Szuber | Leszek Kozłowski | Józef Czuchra | Władysław Suryn | Stanisław Pelc (1895–1980) | Kazimierz Wianecki | Władysław Glazór | Irena Chodorowska (harcerka)Oceń: Stanisław Jugendfein