Józef Czuchra

---

Życiorys

Józef Czuchra przyszedł na świat 4 marca 1911 roku w Białobrzegach, które od 1926 roku stały się dzielnicą miasta Krosno. Był synem Andrzeja oraz Stanisławy Kubackiej, a jego młodzieńcze lata upłynęły na nauce w krośnieńskiej szkole tkackiej. Po ukończeniu edukacji, odbył służbę wojskową w latach 1930–1931 w Przemyślu, a następnie podjął pracę w fabryce wyrobów lnianych „Lnianka” znajdującej się w Krośnie.

W swoim życiu zaangażował się w działalność Związku Zawodowego „Praca Polska” oraz Stronnictwa Narodowego. W styczniu 1941 roku wstąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), aczkolwiek pod wpływem swojego przyrodniego brata, szybko przeniósł się do Tajnej Organizacji Wojskowej. Od lutego 1943 roku, po połączeniu TOW z Armią Krajową, objął stanowisko dowódcy oddziału dyspozycyjnego w rejonie Kedywu OP-15, w którym trzykrotnie zetknął się z Gestapo i został aresztowany.

W czasie swojej działalności militarnie brał udział w likwidacji konfidentów współpracujących z Niemcami, które były realizowane na podstawie wyroków wydawanych przez Wojskowy Sąd Specjalny. 28 czerwca 1943 roku, z powodu nieporozumień z dowódcą Kedywu Zenonem Sobotą, przeszedł ze swoim oddziałem z powrotem do NOW. Po scaleniu NOW z AK, 1 września 1943 roku został dowódcą pierwszego w Inspektoracie AK Jasło oddziału partyzanckiego OP-11.

W trakcie akcji „Burza” od czerwca 1944 jego oddział wszedł w skład zgrupowania partyzanckiego OP-23 „Południe”, gdzie Czuchra wniósł dwa plutony na rzecz zgrupowania. W wojennym stopniu porucznika, pełnił funkcję zastępcy dowódcy Zgrupowania „Południe” u boku kapitana Adama Winogrodzkiego. Jednakże, ze względu na wcześniejsze konflikty z dowódcą, w dniach 9–11 sierpnia 1944 roku, opuścił zgrupowanie. Winogrodzki złożył zeznania, które sugerowały deserację Czuchry, a w tej sprawie rozpoczęto dochodzenie.

Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Polski, Czuchra rozwiązał swój oddział i wymknął się z obławy NKWD i UB, ratując się 4 listopada 1944 roku. W trakcie tego incydentu zabił kapitana NKWD i ciężko ranił drugiego funkcjonariusza. Wkrótce po tym wydarzeniu wznowił swoją działalność konspiracyjną, przeprowadzając kilka akcji zbrojnych do wiosny 1945 roku. W Jaćmierzu schronienie zapewnił mu Józef Stachowicz.

Życie osobiste Czuchry było również tragiczne; był żonaty, a jego żona przebywała w Krośnie. Władze Stronnictwa Narodowego, w którego strukturach się znajdował, nakazały mu opuścić teren Podkarpacia. W wyniku przygotowań do migracji, został aresztowany 31 marca 1945 roku przez UB w Rzeszowie. Po przewiezieniu do siedziby WUPB, podczas przesłuchania zaatakował oficera i zabrał mu broń, niestety podczas ucieczki został zastrzelony przez wartownika.

Naocznym świadkiem jego śmierci był Jan Radożycki ps. „Owczarek”, który w swoich wspomnieniach pt. „Aby o nich nie zapomniano” przekonywał o zaletach Czuchry i sposobach organizowania akcji przeciwko Niemcom, tak aby nie wywoływały one represji wobec polskiej ludności. Józef Czuchra został również symbolicznie upamiętniony na grobie Heleny Czuchry (1911–1986) na Cmentarzu Komunalnym w Krośnie.

---

Oceń: Józef Czuchra

---