Zygmunt Grzymała Bośniacki

---

Życiorys

Zygmunt Grzymała Bośniacki urodził się jako syn Franciszki z domu Janickiej oraz Jana, który pełnił funkcję burmistrza Krosna. Chrzest odbył się 5 kwietnia 1837 roku. Swoją edukację rozpoczął w Krakowie, gdzie ukończył gimnazjum. W 1856 roku podjął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po sześciu latach, w 1862 roku, uzyskał tytuł doktora na podstawie rozprawy dotyczącej mchów oraz torfowców występujących w Tatrach, Pieninach i Beskidach.

W okresie studiów znajdował się pod silnym wpływem profesora Ludwika Zejsznera. Następnie przyjął ofertę pracy jako lekarz-balneolog w Iwoniczu Zdroju, gdzie zainicjował badania geologiczno-paleontologiczne w regionie Karpat. W szczególności zajął się paleoichtiologią, stając się jednym z pionierów badań osadów trzeciorzędowych. Jego zbiory obejmowały 114 gatunków ryb, jednak kolekcja z 1869-1870 roku spłonęła w pożarze w Krośnie. Kolejny zbiór, liczący około 90 gatunków, zabrał ze sobą do Włoch, skąd wyjechał ze względu na pogarszający się stan zdrowia. Część jego badań zachowała się w Muzeum Geologicznym Uniwersytetu w Pizie.

W Iwoniczu Grzymała Bośniacki był również redaktorem czasopisma pt. „Iwonicz w porze kąpielowej”, które ukazywało się w latach 1870-1874. W 1874 roku osiedlił się w rejonie Pizy, w miejscowości San Giuliano Terme, gdzie zbudował willę noszącą nazwę „Belvedere”. Miejsce to stało się popularne wśród przyrodników, artystów oraz polskich emigrantów, w tym Teofila Lenartowicza. Villa del Polacco, jak ją określano, stała się zatem centrum intelektualnym oraz naukowym.

Grzymała Bośniacki kontynuował pracę jako lekarz-balneolog, jednocześnie prowadząc badania nad ichtiofauną, których wyniki publikował pod nazwiskiem Sigismondo de Bosniaski w „Processi Verbali della Societa Toscana di Scienze Naturali”. W 1882 roku został jednym z członków założycieli Société Geologica Italiana. Jego badania obejmowały również paleobotanikę kopalnej flory w rejonie Monte Pisanino. W 1890 roku szczegółowo opisał litologię oraz kopalną florę górnej części Verrucano i wyróżnił warstwy określane jako „warstwy z San Lorenzo”, termin ten jest nadal stosowany w litostratygrafice.

Jego działalność naukowa została wstrzymana w latach 1895–1911 wskutek pogarszającego się stanu zdrowia żony, która zmagała się z chorobą płuc i zmarła 22 czerwca 1904 roku. Jednak w 1911 roku, na podstawie uzyskanych wcześniej wyników badań, Grzymała Bośniacki napisał monografię pt. „Flisz europejski”. Na XI Zjeździe Lekarzy i Przyrodników, który się odbył w Krakowie w 1911 roku, przedstawił podział stratygraficzny trzeciorzędowych osadów fliszu w oparciu o analizę ichtiofauny. Stwierdził wówczas, że badania paleoantologiczne w kontekście tego fliszu, a zwłaszcza jego serii trzeciorzędowych, mogą stanowić fundament dla stratygrafii utworów fliszowych w zachodnich Alpach.

Grzymała Bośniacki spoczywa obok swojej żony na Camposanto Suburbano Pisano, w kwaterze 9 sekcji G, w monumentalnym grobowcu.

Rodzina

W życiu Zygmunta Grzymały Bośniackiego kluczowym momentem było zawarcie związku małżeńskiego z Elizą Rulikowską, znaną pod pseudonimem Julian Moers, która miała swoje korzenie w Poradowie i żyła w latach 1837-1904. Warto dodać, że Eliza była wcześniej zamężna, co czyni jej historię osobistą jeszcze bardziej interesującą, ponieważ miała za sobą swoje własne doświadczenia jako poetka oraz dramatopisarka.

---

Oceń: Zygmunt Grzymała Bośniacki

---