Jerzy Czech

---

Życiorys

W 1974 roku Jerzy Czech uzyskał dyplom z matematyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Po zakończeniu studiów przez dwanaście lat, od 1974 do 1987, pracował w Instytucie Matematyki tejże uczelni, gdzie w 1982 roku obronił swoją pracę doktorską.

Następnie, w okresie od 1987 do 2005, pełnił funkcję bibliotekarza w Bibliotece Wydziału Chemii UAM. W latach 2003–2006 objął stanowisko kierownika literackiego Teatru Polskiego w Poznaniu, gdzie zarządzał programem literackim instytucji.

W aktywności społecznej, Jerzy Czech działał w NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1988, a także był jednym z założycieli Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna. W latach 1991-1992 był członkiem Rady Regionalnej Unii Demokratycznej.

Twórczość

W roku 1984 Jerzy Czech wydał zbiór wierszy pt. Rok pamiętny, który zyskał popularność pomimo cenzury. Pod pseudonimem Jan Poznański, autor publikował także wierszyki przeciw czerwonemu. W roku 1991 zaprezentował tomik Kamienie, z którego teksty zostały wykorzystane przez Przemysława Gintrowskiego w programie o tej samej nazwie. Jerzy Czech to również znakomity translator, który w swoim dorobku ma wiele przekładów literatury rosyjskiej.

Wśród jego najważniejszych prac tłumaczeniowych znajdują się m.in. antologie poezji, takie jak Pijcie ocet, panowie (1997) oraz Wdrapałem się na piedestał. Nowa poezja rosyjska (2013). Oprócz tego Czech przekładał trwałe dzieła autorów jak Swiatłana Aleksijewicz oraz powieści Życie i los Wasilija Grossmana czy Dzieła Borisa Akunina.

Lista tłumaczeń

• Tragiczna zabawa. OBERIU czyli inna Rosja poetycka (1991) – jeden z tłumaczy,
• Pieśni, ballady, wiersze Bułata Okudżawy (1996) – jeden z tłumaczy,
• Pijcie ocet, panowie Daniela Charmsa (1997),
• Trawiasta ulica Asara Eppela (1999) – w serii Nike,
• Szkoda wielkiego kraju… Aleksandra Lebiedzia (1999),
• Uwaga, orgazm. Powieść naukowo-fantastyczna Juza Aleszkowskiego (2001),
• Martwa królewna Nikołaja Kolady (2001),
• Wpadło ziarno między żarna Aleksandra Sołżenicyna (2002),
• Azazel Borisa Akunina (2003),
• Gambit turecki Borisa Akunina (2003),
• Śmierć Achillesa Borisa Akunina (2003),
• Kyś Tatjany Tołstoj (2004),
• Merylin Mongoł i inne sztuki Nikołaja Kolady (2005),
• To ja, Ediczka Eduarda Limonowa (2005),
• Powieść szpiegowska Borisa Akunina (2006),
• Fantastyka Borisa Akunina (2007),
• Książka dla dzieci Borisa Akunina (2007),
• Stanisławski na próbie. Wspomnienia Wasilija Toporkowa (2007),
• Głuptaska Swietłany Wasilenko (2007),
• F.M. Borisa Akunina (2008),
• Gąska Nikołaja Kolady (2008),
• Życie i los Wasilija Grossmana (2009),
• Wojna nie ma w sobie nic z kobiety Swiatłany Aleksijewicz (2010),
• Numer Jeden albo W ogrodach innych wariantów Ludmiły Pietruszewskiej (2010),
• Praca nad sobą i swoją techniką wykonawczą Konstantina Stanisławskiego (2010),
• Praca nad sobą i swoim twórczym przeżywaniem Konstantina Stanisławskiego (2010),
• Wasilij Grossman. Pamięć i listy Fiodora Hubera (2011),
• Dwanaścioro niepokornych. Portrety nowych rosyjskich dysydentów Walerija Paniuszkina (2011),
• Praca aktora nad rolą Konstantina Stanisławskiego (2011),
• Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości Swiatłany Aleksijewicz (2012),
• Morelowe konfitury Aleksandra Sołżenicyna (2012) – jeden z tłumaczy,
• Jest noc Ludmiły Pietruszewskiej (2012),
• Wdrapałem się na piedestał. Nowa poezja rosyjska (2013) – antologia,
• Ostatni świadkowie. Utwory solowe na głos dziecięcy Swiatłany Aleksijewicz (2013),
• Podróż do krainy zeków Juliusa Margolina (2013),
• Mewa Antona Czechowa (2014),
• Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka Swiatłany Aleksijewicz (2014),
• Cynkowi chłopcy Swiatłany Aleksijewicz (2015),
• Lew Tołstoj. Ucieczka z raju Pawła Basińskiego (2015),
• Wspomnienia Nadieżdy Mandelsztam (2015),
• Wspomnienia. Druga księga Nadieżdy Mandelsztam (2016),
• Czary szatana Grigorija Kanowicza (2023).

Nagrody

Jerzy Czech w 1997 roku został laureatem Nagrody „Literatury na Świecie” za swój debiut translatorski, którym była antologia Pijcie ocet, panowie. Następnie, w 2003 roku, został uhonorowany Nagrodą literacką Stowarzyszenia Autorów ZAiKS dla tłumaczy. Wyróżnienie w postaci Nagrody „Angelus” oraz Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego zdobył w 2011 roku za przekład książki Wojna nie ma w sobie nic z kobiety autorstwa Swiatłany Aleksijewicz. Z kolei za swoją antologię współczesnej poezji rosyjskiej Wdrapałem się na piedestał (2013) został uhonorowany Nagrodą Literacką Gdynia 2014 w kategorii przekład na język polski.

---

Oceń: Jerzy Czech

---