Alina Obidniak

---

Życiorys

Alina Obidniak, wybitna postać w polskiej historii teatru, swoje kreatywne kroki stawiała w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie, gdzie zdobyła wykształcenie aktorskie. To właśnie tam zrodziła się jej długoletnia przyjaźń z Jerzym Grotowskim. Następnie, rozwijając swoje umiejętności, kształciła się w zakresie reżyserii w Wszechrosyjskim Państwowym Instytucie Kinematografii w Moskwie, pod okiem profesora Ołeksandra Petrowycza Dowżenki oraz uzupełniała swoją wiedzę w dziedzinie reżyserii filmowej w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi.

Jako reżyserka, Obidniak miała okazję pracować na scenach teatrów zarówno w Polsce, jak i za granicą, z czego należy wymienić chociażby Tuzlę w Bośni i Hercegowinie oraz Veszprém na Węgrzech. W latach 1964-1970 pełniła funkcję dyrektorki naczelnej oraz artystycznej Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, a później kierowała także Teatrem im. C. K. Norwida w Jeleniej Górze w latach 1973-1988 oraz 2000. Jej działalność znacząco wpłynęła na kształt europejskiego środowiska teatralnego.

W 1978 roku Teatr im. Norwida był jednym z nielicznych europejskich teatrów nagrodzonych przez krytyków na prestiżowym Festiwalu Teatru Narodów (Théâtre des Nations) w Caracas, co potwierdza jej znaczącą rolę w regionie. Współpracowała z wieloma uznanymi artystami, takimi jak Henryk Tomaszewski oraz Krzysztof Pankiewicz, a także z Jean-Marie Pradierem oraz Adamem Hanuszkiewiczem. Stworzyła przestrzeń dla debiutujących reżyserów, dając im wielką szansę na rozwój.

Przykładem jej talentu w dostrzeganiu młodych twórców jest odkrycie takich talentów reżyserskich jak Mikołaj Grabowski, Waldemar Zawodziński oraz Krystian Lupa, któremu stworzyła niemal laboratoryjne warunki do pracy. W pierwszym okresie swojej dyrekcji zaangażowała do zespołu wiele uznanych nazwisk, takich jak Maria Maj, Irena Dudzińska, Janina Szarek, Krzysztof Janczar, Wojciech Ziemiański, Piotr Skiba, Andrzej Szczytko oraz Krzysztof Bien.

W drugim okresie dyrekcji oddała scenę w ręce twórców młodego pokolenia, takich jak Maja Kleczewska, Aldona Figura i Piotr Kruszczyński. Jej wysiłki przyczyniły się do powstania corocznych Jeleniogórskich Spotkań Teatralnych, które rozpoczęły się w 1973 roku, gromadząc zespoły krajowe oraz zagraniczne. Od 1982 roku natomiast odbywa się Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych, z jej osobistą inicjatywą.

W 1979 roku, przy Teatrze im. C. K. Norwida, Obidniak stworzyła Ośrodek Badań i Praktyk Kulturowych o międzynarodowym charakterze, który prowadził interdyscyplinarne badania teatralne. Po zakończeniu swojej kariery dyrektorskiej w 1988 roku, stała się działaczką feministyczną, a wkrótce otrzymała prestiżową nagrodę „Kobieta Europy” przyznawaną przez Komisję Europejską.

Obidniak była wielokrotną laureatką wielu nagród w dziedzinie teatru, w tym wyróżnień za reżyserię na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych oraz nagrody z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru. W 1990 roku była zastępcą dyrektora w nowo utworzonym Ośrodku Grotowskiego we Wrocławiu, obecnie znanym jako Instytut im. Jerzego Grotowskiego. Jest również twórczynią Laboratorium Samorozwoju oraz prezesem Stowarzyszenia Centrum Inicjatyw Kulturotwórczych.

Warto wspomnieć, że Alina Obidniak była także siostrą aktora i reżysera Karola Obidniaka (1923–1992), co podkreśla, jak rodzinna tradycja artystyczna wzbogaca historię polskiego teatru.

Nagrody

Alina Obidniak, utalentowana reżyserka teatralna, przez lata zdobywała wiele prestiżowych nagród za swoje osiągnięcia artystyczne. Oto wybrane wyróżnienia i nagrody, które podkreślają jej znaczący wkład w kulturę teatralną:

• 1962 – Kalisz – II KST – przyznano nagrodę za reżyserię „Irkuckiej historii” w Teatrze im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie,
• 1965 – Kalisz – V KST – otrzymała nagrodę za inscenizację „Pamiętnika matki” w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu,
• 1965 – wspólnie z Danutą Kopotowską, Jerzym Ławaczem, Karolem Obidniakiem oraz Jadwigą Sulińską otrzymała nagrodę zespołową III stopnia Ministerstwa Kultury i Sztuki za inscenizację „Pamiętnika matki” według książki Marcjanny Fornalskiej,
• 1966 – Kalisz – VI KST – przyznano jej II nagrodę za przedstawienie „Pogranicze południk 15”,
• 1968 – Kalisz – VIII KST – zdobyła II nagrodę za reżyserię „Kordiana” w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu,
• 1975 – uhonorowana nagrodą Wojewody Wrocławskiego za szczególne osiągnięcia w rozpowszechnianiu kultury teatralnej na Dolnym Śląsku,
• 1986 – nagroda Prasy Dolnośląskiej za rok 1985,
• 1995 – tytuł polskiej Kobiety Europy,
• 2001 – Statuetka „Wojciecha 200-lecia” przyznana z okazji 200–lecia Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu,
• 2003 – z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru otrzymała nagrodę marszałka województwa dolnośląskiego,
• 2012 – Laur Ekoprzyjaźni 2012 przyznany przez Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu za wybitne zasługi na rzecz ekologii,
• 2013 – Statuetka „Kobiece Twarze” w kategorii kobieta w kulturze,
• 2020 – Złoty Kluczyk 2020, przyznawany przez Fundację „Nowin Jeleniogórskich”, za całokształt twórczości i działalności.

Odznaczenia

Alina Obidniak została uhonorowana wieloma prestiżowymi odznaczeniami za swoje zasługi oraz wyjątkowy wkład w życie kulturalne i społeczne. Poniżej przedstawiamy kluczowe wyróżnienia, które otrzymała:

• medal 30-lecia Polski Ludowej (1974),
• złoty Krzyż Zasługi (1975),
• odznaka Zasłużony dla Jeleniej Góry (1975),
• medal Komisji Edukacji Narodowej (1979),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1980),
• odznaka za zasługi dla Przemyśla (1985),
• złoty Krzyż Zasługi miasta Veszprém za wkład w rozwój współpracy kulturalnej między Teatrem im. Petofiego a Teatrem im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze oraz Honorowe Obywatelstwo miasta Veszprém,
• złoty medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2011).

---

Oceń: Alina Obidniak

---