Kościół i Klasztor braci Kapucynów w Krośnie to imponujący przykład barokowego stylu architektonicznego. Charakteryzuje się on kamienną fasadą oraz majestatycznym sklepieniem kolebkowym, które nadaje mu niepowtarzalny urok. W jego obrębie znajdują się także przylegające pomieszczenia klasztorne, które dopełniają całości tej wspaniałej budowli.
Warto podkreślić, że świątynia pełni funkcję głównej siedziby Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego, co czyni ją miejscem nie tylko o znaczeniu historycznym, ale i religijnym dla lokalnej społeczności.
Historia
W 1753 roku, kiedy to zakon Kapucynów został sprowadzony do Krosna, rozpoczęto prace nad budową kościoła oraz klasztoru. Projekt zlecono dla architekta Innocentego Bartha, a miejsce budowy wytyczono w okolicy Bramy Węgierskiej na placu przyległym do kościoła św. Jakuba. Dzięki hojności takich osób jak Jan Klemens Branicki – ówczesny starosta krośnieński, wojewoda krakowski i hetman wielki koronny, Aleksander Jaworski, rejent sanocki, oraz Wacław Hieronim Sierakowski, biskup przemyski, projekt mógł zostać zrealizowany.
Jednakże, pomimo tych ambitnych planów, budowa napotykała liczne trudności. W wyniku działań wojskowych oraz wprowadzenia dekretów cesarskich po 1772 roku, które skutecznie likwidowały klasztory kapucynów, prace budowlane były czasowo wstrzymywane. Choć fundamenty budynku sięgały już 1773 roku, to dopiero w 1781 roku kościół był w stanie surowym, nieposiadającym jeszcze sklepienia.
Sklepienie do kościoła wykonano w 1809 roku, w czasach, gdy władze austriackie podjęły decyzję o likwidacji klasztoru kapucynów w Krośnie, podobnie jak miało to miejsce w pobliskim Bliznem w 1785 roku. Po zakończeniu robót dachowych przystąpiono do prac wewnętrznych oraz tworzenia polichromii, które do dziś stanowią jedną z największych atrakcji tej świątyni. Inicjatorem oraz organizatorem przedsięwzięcia był brat Innocenty Barth, który nieustannie walczył o prawa kapucynów.
Budowa kościoła została finalizowana w 1811 roku, a 14 września tego samego roku miała miejsce konsekracja świątyni, której dokonał biskup Antoni Gołaszewski. Dwa lata później, w 1853 roku, zakończono prace nad budową klasztoru. W 1879 roku w prezbiterium umieszczono ołtarz główny, stworzony przez Stanisława Janika oraz Romualda Łapczyńskiego, z rokokowym wizerunkiem Ukrzyżowanego, natomiast lata 1896-1899 to czas, w którym powstały ołtarze boczne. Dodatkowo, w 1916 roku zbudowano nowe organy.
W 1953 roku, 3 października, miało miejsce poświęcenie kaplicy z figurą Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, której budowniczym był ojciec Stanisław Parysz. Natomiast 19 lutego 1961 roku, w tejże kaplicy, wprowadzono całodzienną adorację Najświętszego Sakramentu.
W czasach stanu wojennego przy kościele odbywały się patriotyczne wiece, w czasie których składano kwiaty w kształcie krzyża po mszach za Ojczyznę. Upamiętniono również poległych w różnych tragediach, odsłaniając cztery tablice poświęcone m.in. ofiarom stanu wojennego, Katynia oraz marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu. Obiekt ten zyskał reputację kolebki wolności.
Inocenty Barth, br. prowincjał Józef Krzysik, Hieronim Ryba, Stanisław Parysz, Józef Śleboda oraz Bogusław Piechuta to jedni z najbardziej zasłużonych kapłanów tego zakonu. W historii klasztoru, gwardianami byli m.in.: br. prezb. Innocenty Barth OFMCap (1775–1778), br. prezb. Kryspin Wróblewski OFMCap (1840–1843), br. prezb. Leon Szczepanowski OFMCap (1810–1816, 1825–1828), br. prezb. Józef Krzysik, br. prezb. Alfons Ziębowicz OFMCap (1849–1852, 1861–1862), br. prezb. Abel Mordziński OFMCap (1843–1849, 1862–1864), br. prezb. Augustyn Watras OFMCap (1897–1900, 1903–1906, 1912–1921), br. prezb. Kazimierz Niczyński OFMCap (1933–1936, 1937–1939, 1962–1964), br. prezb. Ambroży Mayer OFMCap (1942–1947).
Architektura
Budynek, który wyróżnia się swoim historycznym charakterem, został wykonany z kamienia pochodzącego z kamieniołomu w Czarnorzekach. Wnętrze świątyni zachwyca pierwotną polichromią, która została rozpoczęta przez Franciszka Smuglewicza oraz A. Kucharskiego. Na dziedzińcu przedkościelnym znajduje się kamienna figura Matki Bożej, która jest centralnym punktem, wokół którego rozpościera się oryginalne ogrodzenie z postaciami męczenników: Świętego Wojciecha oraz św. Jana Nepomucena. To miejsce urozmaicono stacjami drogi krzyżowej i obrazami autorstwa W. Barwickiego.
W samym kościele i klasztorze można podziwiać obrazy przedstawiające ważne postacie religijne, takie jak Matka Boża, św. Franciszek z Asyżu, św. Antoni z Padwy oraz św. Feliks z Cantalice. Ściany tej świątyni są również bogate w historyczne upamiętnienia, które ukazują znaczące postaci związane z tym miejscem.
- Tablica dedykowana dr. Modestowi Humieckiemu (1842–1899) – burmistrzowi Krosna, której tekst brzmi: „Modest Humiecki naonczas najlepszy prefekt krośnieńskiego grodu, doskonały dr medycyny, właściciel ziemski Rzepnika, dokonał żywota w 1899 r.”,
- Tablica poświęcona br. prowincjałowi Józefowi Krzysikowi (Krzysikiewiczowi) (1800-1882) – malarzowi, opiekunowi powstańców oraz autorowi prac teologicznych,
- Tablica upamiętniająca br. Innocentego Barthowi – projektantowi tej świątyni.
Przypisy
- Roland Prejs OFMCap: Wybitne postacie krośnieńskich Kapucynów. www.naszaprzeszlosc.pl. s. 242-246. [dostęp 27.11.2022 r.]
- Historia klasztoru
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Krośnie | Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krośnie | Kościół i Klasztor oo. Franciszkanów w Krośnie | Parafia św. Wojciecha i Matki Bożej Częstochowskiej w Krośnie | Parafia św. Piotra Apostoła i św. Jana z Dukli w Krośnie | Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Krośnie | Kościół św. Wojciecha w KrośnieOceń: Kościół i klasztor oo. kapucynów w Krośnie