Stanisław Janik (organmistrz)

Inne

Stanisław Janik, urodzony 27 kwietnia 1838 roku w Krosnie, a zmarły 21 listopada 1916 roku w tym samym mieście, był postacią wyjątkową w polskiej kulturze i sztuce. Jako polski organmistrz epoki romantyzmu oraz okresu późnego romantyzmu, swoją twórczość utożsamiał z rzemiosłem artystycznym, odznaczając się jako rzeźbiarz, stolarz i snycerz. Jego umiejętności w tworzeniu instrumentów muzycznych przyniosły mu uznanie i szacunek wśród współczesnych.

W życiu publicznym, Stanisław Janik pełnił istotne funkcje, w tym wiceburmistrza Krosna w latach 1896–1903. Jego zaangażowanie w lokalne sprawy było widoczne już wcześniej, gdy w latach 1890–1895 pracował jako długoletni członek zarządu Urzędu Miasta Krosna, a także oceniał różne wnioski jako asesor. Jego pasja do służby społecznej znalazła również odzwierciedlenie w jego działalności jako współzałożyciela i naczelnika jednostki Straży Pożarnej, znanej wówczas jako Ochotnicza Straż Ogniowa, która zaczęła działać w Krośnie od 1889 roku.

Życiorys

Stanisław Janik przyszedł na świat w 1838 roku, jako potomek Jędrzeja i Katarzyny z Widziszewskich. Poświęcił swoje życie pracy w rzemiośle, prowadząc zakład stolarski oraz zakład organmistrzowski w Krośnie, który zyskał renomę jako jeden z najważniejszych w Galicji, ustępując jedynie lwowskiej pracowni kierowanej przez Jana Śliwińskiego.

Jednym z najzdolniejszych uczniów Janika był Tomasz Fall, który w 1877 roku rozpoczął pracę w jego zakładzie jako czeladnik. Tam zdobył również tytuł majstra. Stanisław Janik był także wieloletnim pracownikiem Urzędu Miasta Krosna od 1878 roku, a w latach 1890–1895 pełnił funkcję asesora w krośnieńskim magistracie, m.in. w czasie kadencji Modesta Humieckiego.

W latach 1896–1903 był wiceburmistrzem Krosna za kadencji Feliksa Czajkowskiego. W tym okresie osiągnął wiek 65 lat i przeszedł na zasłużoną emeryturę. Po powołaniu Ochotniczej Straży Ogniowej w Krośnie w 1889 roku, objął stanowisko jej pierwszego naczelnika. Ponadto był przewodniczącym krośnieńskiego Wielkiego Cechu Rzemiosła i aktywnie uczestniczył w działalności organizacji zawodowej organmistrzów.

W 1898 roku wziął udział w zjeździe organmistrzów Galicji, który zorganizował Rudolf Schwarz w sali Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie. W latach 1906–1910 mieszkał w Krakowie, przy ulicy Lubicz 38.

Janik miał dwie żony: pierwszą, Katarzynę Kulikowską, która zmarła przedwcześnie, oraz Zofię Laskowską, wdowę po Franciszku Gieckiewiczu. Zmarł w 1916 roku w Krośnie, mając 78 lat, a jego życie zakończyło się na miejscowym Starym Cmentarzu.

Dzieła

Stanisław Janik był utalentowanym organmistrzem, który pozostawił po sobie imponujące dziedzictwo, tworząc liczne instrumenty organowe. Jego dzieła przetrwały do czasów współczesnych i są dowodem na jego kunszt oraz zdolności artystyczne.

Wśród najważniejszych realizacji wyróżniają się:

  • organy w kościele św. Michała Archanioła w Binarowej, które zostały zbudowane w 1865 roku,
  • organy w kościele Imienia Maryi w Bączalu Dolnym, współpraca z Tomaszem Fallem w 1879 roku,
  • organy w kościele NMP Królowej Polski w Ostrowie,
  • organy w kościele MB Nieustającej Pomocy w Buczu, przeniesione w 1959 roku z Jadowników,
  • organy w kościele św. Michała Archanioła w Klimkówce,
  • organy w kościele św. Małgorzaty w Raciborowicach, zbudowane w 1887 roku,
  • organy w kościele Opatrzności Bożej w Trzebosi, również zbudowane w 1887 roku,
  • organy w kościele św. Magdaleny w Brzyskach, które powstały około 1895 roku.

Oprócz budowy organów Janik był również zaangażowany w inne formy sztuki rzemieślniczej. Wykonał m.in.:

  • nastawę ołtarza głównego w kościele kapucyńskim Podwyższenia Krzyża Świętego w Krośnie, współpracując z Romualdem Łapczyńskim z Krakowa w 1879 roku,
  • ołtarze boczne w tym samym kościele kapucyńskim, zrealizowane w 1899 roku,
  • dekoracje snycerskie oraz prace stolarskie w drewnianym kościele św. Wojciecha w Krośnie.

Oceń: Stanisław Janik (organmistrz)

★★★★★
Średnia ocena:4.84 Liczba ocen:24