Dom Andrzeja Lenika w Krośnie

---

Historia

W 1897 roku Bronisława Trześniowska, żona artysty, nabyła działkę, na której później powstał dom Andrzeja Lenika.

Obiekt został zaprojektowany przez Jana Sas-Zubrzyckiego i przeznaczony zarówno na mieszkanie, jak i pracownię dla krośnieńskiego rzeźbiarza.

Charakterystycznym elementem budynku była wieża, w której znajdowała się pracownia. Proces budowy przebiegał w etapach, a między dwoma głównymi fazami zajęło to wiele lat.

Pierwsza część konstrukcji powstała w 1898 roku, natomiast druga rozpoczęła się w 1906 roku i była kontynuowana po 9-letniej przerwie.

Opis architektoniczny

W pierwszym etapie budowy powstał murowany, parterowy obiekt, otynkowany, zakończony dachem naczółkowym. Bardzo charakterystycznym elementem jest narożnik, w którym umieszczono arkadowy podcień z wejściem do willi. Całość wspierają filary z głowicami pseudo-kompozytowymi, zdobionymi bogatym ornamentem roślinnym, w tym liśćmi akantu oraz rzeźbami przedstawiającymi ludzkie głowy.

Naroża budynku są boniowane, a duże okna w parterze posiadają dekoracyjne obramienia. W poddaszu, w szczycie, znajduje się prostokątne okno, a po jego bokach niewielkie, okrągłe okna. Okrągłe okna obserwujemy również pod okapem w elewacji frontowej. Centralna część struktury została zaprojektowana jako trzyosiowa, otynkowana, z odrębnym dachem. Nad oknami parteru rozciąga się dekoracyjny gzyms, który dodaje całości harmonijnego wyglądu.

W drugim etapie budowy powstała piętrowa wieża, zbudowana z nieotynkowanej cegły, z charakterystycznie ściętymi narożnikami oraz dachem nawiązującym do cerkwi w regionie Krosna. Hełm wieży ma formę dzwonowatą, zakończoną ślepą latarnią oraz cebulą w zwieńczeniu. Dodatkowo wybudowany został piętrowy korpus z jednospadowym dachem, również z nieotynkowanej cegły.

Fascynującym uzupełnieniem architektury jest dekoracja frontowej elewacji, wykonana techniką sgraffito przez Andrzeja Lenika oraz Seweryna Bieszczada. Ozdobiona jest łacińskim napisem: „ars longa vita brevis” (co oznacza „sztuka jest wieczna, a życie krótkie”), a także dwoma kobietami, które są personifikacjami malarstwa i rzeźby, oraz datą 1898. Analogiczna dekoracja pojawia się również pod okapem dachu w centralnej części tego swoistego domu.

---

Oceń: Dom Andrzeja Lenika w Krośnie

---