Marian Filar

---

Życiorys

Działalność naukowa

Marian Filar rozpoczął swoją drogę edukacyjną w Liceum Ogólnokształcącym w Krośnie, a następnie podjął naukę w Pomaturalnym Technikum Górniczym w Krakowie, równocześnie zdobywając doświadczenie zawodowe w kopalniach węgla kamiennego. W 1967 roku obronił tytuł magistra na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a pięć lat później uzyskał tytuł doktora nauk prawnych.

Habilitację doskonałości w zakresie prawa uzyskał w 1977 roku. W latach 1978–1979 pełnił funkcję wykładowcy na Wyższej Szkole Oficerskiej MSW im. Feliksa Dzierżyńskiego w Legionowie. W 1988 roku dostąpił zaszczytu otrzymania tytułu profesora, a od 1991 roku był profesorem zwyczajnym. W 1990 roku objął kierownictwo Katedry Prawa Karnego i Polityki Kryminalnej na UMK w Toruniu.

Filar posiada bogate doświadczenie kierownicze; był dziekanem Wydziału Prawa i Administracji tej samej uczelni w latach 1988–1990 oraz prorektorem od 1990 do 1993. Jako aktywny członek wielu polskich i międzynarodowych towarzystw naukowych, Filar przyczynił się do rozwoju prawa karnego w Polsce. Jako autor ponad 180 prac i książek w zakresie prawa, w tym dotyczących przestępstw przeciwko wolności seksualnej oraz aspektów prawa medycznego, zyskał uznanie jako ekspert w tej dziedzinie.

Był także wykładowcą na szeregu zagranicznych uczelni, między innymi w Niemczech, Włoszech oraz Finlandii. Jego wiedza i doświadczenie nie przeszły bez echa w międzynarodowych kręgach, gdzie jako ekspert ONZ zajmował się zapobieganiem i kontrolą przestępczości. Co więcej, był współautorem polskiej kodyfikacji prawa karnego oraz specjalizował się w definiowaniu przestępstw seksualnych.

Filar pełnił liczne funkcje w organizacjach, w tym był sekretarzem generalnym Towarzystwa Naukowego w Toruniu, prezesem Towarzystwa Miłośników Torunia oraz prezydentem Klubu Rotary Młyniec Drugi w kadencji 2005–2006. Dodatkowo, autor cotygodniowych felietonów prasowych, publikował najpierw w „Nowościach”, a później w toruńskim dodatku lokalnym „Gazety Wyborczej”. Został powołany do Komitetu Bioetyki Polskiej Akademii Nauk.

Działalność polityczna

W sferze politycznej, Marian Filar był związany z Kongresem Liberalno-Demokratycznym, a później z Unią Wolności oraz Partią Demokratyczną – demokraci.pl, której struktury lokalne znikły w sierpniu 2006 roku. W latach 1997–2001 pełnił rolę wiceprzewodniczącego Trybunału Stanu, uczestnicząc aktywnie w polskim życiu politycznym.

Jego próby zdobycia mandatu posła w różnych wyborach, w tym w 1997 roku z listy Unii Wolności oraz udział w wyborach do Senatu w 2001 roku jako kandydata z ramienia komitetu Blok Senat 2001, okazały się nieudane. W czerwcu 2004 roku brał udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego, zdobywając 29 185 głosów, co zapewniło mu drugie miejsce w województwie kujawsko-pomorskim, jednak ostatecznie nie został eurodeputowanym.

W kolejnych wyborach w 2005 roku był liderem Partii Demokratycznej w okręgu toruńsko-włocławskim. W 2006 roku stanął do wyborów na urząd prezydenta Torunia, uzyskując 11 960 głosów, co przełożyło się na drugi wynik, przegrywając z dotychczasowym prezydentem Michałem Zaleskim.

W 2007 roku zdobył mandat poselski z listy Lewicy i Demokratów, jako kandydat bezpartyjny, rekomendowany przez Partię Demokratyczną, osiągając 21 892 głosy. W grudniu tego samego roku był reprezentantem Sejmu w Krajowej Radzie Sądownictwa.

Po wyborach, Filar powrócił do Partii Demokratycznej, gdzie aktywnie działał w Radzie Politycznej oraz w regionalnych władzach ugrupowania. W 2008 roku, po odejściu posłów związanych z PD, współtworzył Demokratyczne Koło Poselskie. W styczniu 2009 roku Instytut Pamięci Narodowej wzbudził kontrowersje poprzez wniosek o jego lustrację, w związku z podejrzeniem o „kłamstwo lustracyjne”. Ostatecznie Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w czerwcu tego samego roku potwierdził prawdziwość jego oświadczeń.

W tym samym miesiącu, wraz z Bogdanem Lisem, opuścił Partię Demokratyczną, przystępując następnie do Stronnictwa Demokratycznego, gdzie był członkiem rady naczelnej oraz zarządu głównego. W lipcu 2009 roku jego koło poselskie zmieniło nazwę na DKP SD, do czerwca 2011 roku, kiedy to przestało istnieć, co doprowadziło go do statusu posła niezrzeszonego. Tego samego roku bez powodzenia kandydował na senatora jako przedstawiciel KWW Unia Prezydentów – Obywatele do Senatu.

Marian Filar spoczywa na cmentarzu komunalnym nr 2 w Toruniu.

Wybrane publikacje

Marian Filar jest autorem wielu istotnych publikacji, które znacząco wpłynęły na rozwój prawa oraz medycyny w Polsce. Poniżej przedstawiamy wybrane dzieła tego znakomitego autora.

• Lekarskie prawo karne, 2000,
• Odpowiedzialność lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej, 2004,
• Pornografia: studium z dziedziny polityki kryminalnej, 1977,
• Przestępstwa seksualne w polskim prawie karnym, 1985,
• Przestępstwo zgwałcenia w polskim prawie karnym, 1974,
• Seksuologia kulturowa (współautor), 1980,
• Transpozycje płci: transseksualizm i inne zaburzenia identyfikacji płciowej (współautor), 2001,
• W służbie utopii, 1992,
• Zarys prawa karnego (współautor), 1978.

Odznaczenia

Marian Filar został uhonorowany wieloma wyróżnieniami za swoje osiągnięcia. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2015),
• Medal Komisji Edukacji Narodowej.

---

Oceń: Marian Filar

---